درمانی بهتر از پیوند استخوان

درمان شکستگی استخوان در اندامی که دچار آسیب دیدگی شدید شده است، حتی برای ماهرترین جراح‌های ارتوپد نیز چالش برانگیز است.

به خاطر از دست رفتن بخش بزرگی از استخوان، بازسازی آن شدنی نیست و اگر دچار کهولت سن باشد و یا از تندرستی مناسب برخوردار نباشد حتی رشد و بازسازی شکستگی‌های کوچک نیز با دشواری روبرو است.

هنگامی که پزشکان با این گونه  شکستگی‌های درمان ناپذیر روبرو می‌شوند بهترین درمان "پیوند استخوان" با استخوانی که از خود شخص گرفته میشود است.

در این گونه پیوند استخوانی، بخشی از استخوان سالم که بیشتر از لگن بیمار گرفته  میشود، به عنوان پل به جای شکسته پیوند زده میشود تا بازسازی استخوان را آسانتر کند. هر چند بسته به درجه تندرستی بیمار و وضعیت شکستگی، این روش همیشه هم کارگشا نیست.

از چند سال گذشته تا کنون برخی از پزشکان درمان تازه‌ای بنام  BMPs را در پیش گرفته‌اند که در آن پروتئین‌های استخوانی که کدهای ژنتیک آنها ویرایش شده است را با ماده‌هایی که در درون استخوان‌ها کار گذاشته میشود ترکیب میکنند تا فرایند بازسازی استخوان را بهبود بخشند.

 البته این روش چندان هم مطمئن نیست. زیرا بررسی‌های دقیق‌تر نشان داده است که روش  BMPs اثرهای جانبی چشمگیری مانند "نرم شدن" و یا "تحلیل رفتن" استخوان‌ها بر جای میگذارد. 

 هرچند که این اثرهای جانبی میتوانند به خاطر مصرف دوز بالا در درمان BMPs باشند ولی به هر حال پژوهشگران استراتژی تازه‌ای را در پیش گرفتند که در آن نه تنها پروتئین که ژن حامل آن را نیز با ژن درمانی جابجا میکنند. با این روش تنها سلولهایی که در ناحیه شکستگی هستند و آن هم به اندازه‌ای که نیاز دارند BMP دریافت می‌نمایند.

جابجایی ژن های درمانگر

جابجایی ژن‌های درمانگر به درون سلول‌های مناسب، همیشه هم آسان نیست. ژنها در حالت معمولی با بردارهای ویروسی جابجا میشوند که خودبخود نگران کننده است.

پژوهشگران در این فناوری تازه از روشی به نام sonoporation که ژنها را با بهره از موج‌های اولتراسونیک جابجا میکنند، بهره گرفتند.

در روش sonoporation از موج‌های فراصوتی برای تولید میکرو حباب‌های  حاوی گاز با پوسته لیپیدی استفاده میشود تا با نوسان خود سوراخهای بسیار کوچک که قابل بازسازی هستند در سلولها ایجاد نمایند. این سوراخهای کوچک راه ورود DNA های ویژه ژن درمانی را به جای مناسب، باز میکنند. بدون اینکه بر جاهای دیگر تاثیری بگذارند.

گام بعدی این بود که مشخص شود که "فرایند ژن درمانی" سلول درستی را هدف گرفته است. برای اینکار، گروه پژوهشی گونه ویژه‌ای از سلولهای بنیادی را بکار گرفت که توانایی تبدیل شدن به سلولهای استخوانی و به ویژه تولید تخصصی پروتئین‌های BMPs  را داشته باشد.

پژوهشگران این روش تازه را بر روی استخوانهای شکسته‌ی خوک آزمایش نمودند و دریافتند که تنها با یک دوز از این ترکیب، استخوان شکسته بازسازی میشود.

 پژوهشگران نخست داربست‌هایی کلاژنی را در محل شکستگی نصب کردند. این داربستها بصورت جهت دار سلولهای بنیادی را جذب میکنند تا استخوان مطابق شکل خواسته شده رشد کند. پس از دو هفته این داربستهای کلاژنی به اندازه مورد نیاز، سلول بنیادی جذب کردند.

سپس ترکیبی از میکرو حباب‌ها و BMP و DNA هایی که کد ژنتیکی آنها ویرایش شده بود را به جای شکستگی تزریق کردند و سر آخر آن را در زیر امواج فراصوتی قرار دادند. پس از ۸ هفته شکستگی‌های حیوان‌هایی که این روش درمانی بر روی آنها پیاده شده بود بازسازی شد درحالی که شکستگی سایر حیوانها هنوز درمان نشده بود.

این روش درمانی پیشرفته می‌تواند بر درمان میلیونها انسان اثر بگذارد. البته با اینکه بسیاری از ماده‌های بکار رفته در این روش درمانی، پیشتر "بی مشکل بودن" و "کارایی" خود را در روش‌های تایید شده درمانی دیگر نشان داده است، ولی هنوز باید آزمایشهای بالینی خود را نیز با موفقیت پشت سر بگذارد تا به روش عمومی درمان شکستگی‌ها تبدیل شود.

 شاید اینها را نیز بپسندید:

معکوس کردن روند پیری

ساخت یک سلول بنیادی که به جنین تبدیل می‌شود

درمان پوکی و شکنندگی استخوان با مایع بارداری

عضوهای پیوندی ساخته شده با چاپ سه‌بعدی

نخستین جراحی جایگزینی ستون فقرات

دو ماده برای کند کردن عوارض پیری

لینک منبع خبر: